Kaszubski Park Krajobrazowy

W 1983 roku na podstawie uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku został utworzony Kaszubski Park Krajobrazowy. Usytuowany w środku pojezierza Kaszubskiego swoim zasięgiem obejmuje pięć gmin powiatu kartuskiego: Kartuzy, Chmielno, Somonino, Stężyca, Sierakowice, jedną z powiatu wejherowskiego Linię oraz część gmin Kościerzyna i Nowa Karczma z powiatu kościerskiego.

Park o powierzchni 33,2 tys. ha i 32,5 tys. ha otuliny zamyka w sobie 34% lesistości oraz 10% wód powierzchniowych. 722 ha zajmuje dwanaście rezerwatów przyrody: Kurze Grzędy, Leśne Oczko, Jezioro Lubygość, Ostrzycki Las, Szczelina Jezioro Turzycowe, Lechicka, Szczyt Wieżyca, Staniszewskie Błoto, Staniszewskie Zdroje, Zamkowa Góra, Żurawie Błota, Żurawie Chrusty. Rezerwaty przyrody dotychczas utworzone w granicach KPK są obiektami chroniącymi szatę roślinną leśną i torfowiskową (walory florystyczne i fitocenotyczne). Część wyróżniona jest ze względów krajobrazowych. Wszystkie położone są na terenie Nadleśnictwa Kartuzy.

W Kaszubskim Parku Krajobrazowym znajdują się 43 zatwierdzone pomniki, w tym 33 pojedyncze drzewa i ich zgrupowania oraz 10 głazów narzutowych.

Ponadto wyodrębniono 8 obszarów chronionych o łącznej powierzchni 13054 ha (ok. 40% pow. parku), obejmujących głównie rynny jeziorne oraz dolinę rzeki Łeby, ustanowione ze względu na unikalność lub harmonijność krajobrazu przyrodniczo-kulturowego: Rynna Potęgowska, Rynna Kamienicka, Dolina Łeby w KPK, Rynna Mirachowska, Rynna Raduńska, Obniżenie Chmieleńskie, Rynna Brodnicko-Kartuska, Rynna Dąbrowsko-Ostrzycka.

Najlepiej zbadaną fauną Parku są ptaki. Dotychczas odnotowano 135 gatunków lęgowych w tym 77 gniazdujących. Jednym z najcenniejszych elementów awifauny Kaszubskiego Parku Krajobrazowego są tracze (szlachar i nurogęś) oraz sowa włochatka. Płazów stwierdzono w Parku 10 gatunków, a gadów 5 gatunków (w tym coraz rzadszą żmiję zygzakowatą). Znajomość ichtiofauny Kaszubskiego Parku Krajobrazowego jest znikoma: jak dotąd doliczyć się można 17 gatunków ryb rodzimych i 4 gatunków introdukowanych.

Flora naczyniowa Parku w wyniku bardzo dużej różnorodności występujących tu siedlisk jest bardzo zróżnicowana i bogata w gatunki oraz zbiorowiska. Szacowana jest na 700-800 gatunków. Stosunkowo późne odlesienie, umiarkowana antropopresja i ekstensywny sposób gospodarowania przyczyniły się do zachowania stosunkowo wysokiego stopnia naturalności flory tego obszaru. Regionalny i lokalny klimat Pojezierza Kaszubskiego wpływa na występowanie specyficznej flory, wyróżniającej się udziałem gatunków górskich i podgórskich (np. tojad dzióbaty, podrzeń żebrowiec, skrzyp olbrzymi, kokoryczka okółkowa, kozłek bzowy, przetacznik górski, dąbrówka piramidalna, manna gajowa, niezapominajka leśna) oraz reliktów lodowcowych (np. modrzewnica zwyczajna, mącznica lekarska, bażyna czarna, bagno zwyczajne, grzybienie północne, wielosił błękitny).

Na liście roślin prawnie chronionych, zagrożonych wyginięciem i rzadkich na obszarze KPK, wyszczególniono 190 taksonów (wśród nich 43 to gatunki objęte ochroną całkowitą). Ponadto w granicach KPK znajdują się 3 obszary dyrektywy habitatowej Natura 2000: Dolina Górnej Łeby, Kurze Grzędy, Staniszwskie Błoto – o łącznej powierzchni 4 798 ha.

Do jednych z najbardziej charakterystycznych miejsc w granicach Parku należy zaliczyć dziesięć punktów widokowych: widok na dolinę Łeby w Miłoszewie (gm. Linia), punkt widokowy „Cieszonko” (gm. Kartuzy), punkt widokowy „Tamowa Góra” (gm. Chmielno), punkt widokowy „Góra Sobótka” (gm. Kartuzy), punkt widokowy „Złota Góra”, (gm. Kartuzy), punkt widokowy „Jastrzębia Góra” (gm. Kartuzy i Somonino), punkt widokowy „Góra Kamyszki” (gm. Stężyca), widok widokowy „Łączyno” (gm. Stężyca), wieża widokowa na szczycie Wieżycy (gm. Stężyca), widok z przesmyku między jeziorami Raduńskim Górnym i Dolnym (gm. Stężyca i Chmielno).

W 1999 roku w Kartuzach został utworzony odrębny Zarząd sprawujący opiekę nad KPK. Jego działalność opiera się na zadaniach tak zwanej trójochorny, czyli na ochronie walorów: przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych Kaszubskiego Parku. Uogólniając aktywność służby Parku polega więc ochronie gatunkowej roślin i zwierząt, podtrzymywaniu tradycji historycznego budownictwa regionalnego, a także na utrzymaniu bądź rozwijaniu wartości krajobrazowych Parku, między innymi na zagospodarowywaniu punktów widokowych czy tworzeniu ścieżek przyrodniczych. Wszelkie działania podejmowane są równolegle z prowadzoną na różnych płaszczyznach edukacją, polegającą na aktywizowaniu młodzieży: organizowaniu konkursów, prowadzeniu warsztatów i prelekcji o KPK, a także organizowaniu szkoleń dla nauczycieli oraz przewodników turystycznych. Wszystko to ma na celu zapewnienie zgodnego współistnienia wartości przyrodniczo – kulturowo – historycznych Kaszubskiego Parku Krajobrazowego z codziennym życiem i potrzebami jego mieszkańców.

Specjalne atrakcje:

  • Punkty widokowe,
  • rezerwaty,
  • Droga Kaszubska,
  • ukształtowanie całego terenu,
  • regionalna zabudowa,
  • zabytki architektoniczne,
  • Ogród Botaniczny w Gołubiu,
  • Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku (najdłuższa deska świata, dom do góry nogami).