Łódź znajduje się na terenie województwa łódzkiego, położonego w centralnej Polsce. Przez wiele lat funkcjonowała w powszechnej wyobraźni przede wszystkim jako miasto fabryk i szarej codzienności. Niewiele osób dostrzegało jej walory architektoniczne, krajobrazowe, przyrodnicze i kulturowe. Obecna sytuacja jest zgoła inna.
Dzisiaj do Łodzi turystów przyciągają znakomicie odrestaurowane kamienice i rezydencje przemysłowców – zabytki architektury secesyjnej i eklektycznej, wyjątkowe muzea, a także unikalne na skalę światową zespoły XIX-wiecznej architektury przemysłowej. Wielką atrakcję stanowi Piotrkowska – reprezentacyjna ulica miasta, przy której mieszczą się największe w mieście instytucje, banki, sklepy oraz niezliczone restauracje i puby, dyskoteki, a także antykwariaty, galerie sztuki, kina i inne instytucje kulturalne. Jednak ta najsłynniejsza w mieście ulica to nie tylko życie nocne. Przy niej mieszczą się wspaniale odnowione secesyjne i eklektyczne kamienice, w których mieszczą się największe w mieście instytucje, banki, sklepy, galerie sztuki oraz kina.
Przez dziesiątki lat przeplatały się w Łodzi kultury: polska, żydowska, niemiecka i rosyjska. Dziś możemy podziwiać tu materialne dowody ich istnienia, które nadają miastu niepowtarzalny charakter. Unikalne w skali kraju są zespoły rezydencjonalo – przemysłowe.
Dwa z nich znajdują się na terenie tzw. „Księżego Młyna\”. Inny, usytuowany jest w centrum miasta. Obecnie działa tam centrum kulturalno – rozrywkowe Manufaktura. Jednak jak przystało na „Polski Manchester”, bo tak często określa się Łódź, nie są to jedyne zachowane przykłady XIX – wiecznej architektury przemysłowej.
W Łodzi znajduje się około 200 willi i pałaców. Odwiedzając miasto nie można pominąć jego symbolu – Pałacu Poznańskiego obecnie siedziby Muzeum Historii Miasta Łodzi. Warto także odwiedzić inne pałace. Jedne budynki te obecnie zajmuje dzisiaj Akademia Muzyczna. Inne Muzeum Sztuki, w którym można podziwiać najstarszą w Polsce kolekcję sztuki nowoczesnej. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa Telewizyjna i Teatralna mieści się w dawnym pałacu Oskara Kohna, natomiast siedziba Miejskiej Galerii Sztuki to najpiękniejsza willa secesyjna przy ulicy Więckowskiego 31/33.
Wiele tu także zabytków sakralnych. Społeczność żydowska niegdyś licznie zamieszkująca Łódź, wzniosła cztery okazałe synagogi, które niestety zostały zniszczone w czasie II wojny światowej. Pozostała jedynie niewielka synagoga przy ul. Rewolucji 1905 (nr 28). Warto zwiedzić także Cerkwię p.w. św. Aleksandra Newskiego i ewangelicko – augsburską świątynię p.w. św. Mateusza, która dzięki znakomitej akustyce gości koncerty organizowane przez Filharmonię Łódzką. Nieopodal usytuowana jest archikatedra p.w. św. Stanisława Kostki z dominującą nad tą częścią miasta 100 metrową wieżą.
W Łodzi znajduje się także największa w Europie nekropolia żydowska. Znajduje się tam 180 000 grobów, 65 000 macew.
Będąc w Łodzi warto zobaczyć jedyne w Polsce Centralne Muzeum Włókiennictwa i Muzeum Kinematografii. Ciekawe zbiory prezentują także Muzeum Archeologiczno – Etnograficzne oraz Muzeum Tradycji Niepodległościowych.
Wbrew pozorom Łódź to miasto z dużymi terenami zielonymi. Na obszarze miasta znajdują się 33 parki, z których 11 jest wpisanych do rejestru zabytków. W niedalekiej odległości od centrum usytuowany jest największy w mieście, liczący sobie 300 ha – tzw. Park na Zdrowiu. Należy również wybrać się do pobliskiego ogrodu botanicznego. Zgromadzona tam kolekcja obejmuje około 3 500 gatunków oraz odmian roślin.
Znajomo brzmiąca nazwa Łagiewniki to określenie łódzkiego największego miejskiego lasu w Europie. Zajmuje on powierzchnię ponad 1200 ha. Na jego terenie można podziwiać barokowy klasztor franciszkanów oraz najstarsze zabytki miasta: dwie drewniane kaplice z 1676 r. i z 1703 r. W jego centrum utworzono rezerwat przyrody, natomiast całość jest częścią Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.
Niepowtarzalny charakter Łodzi potwierdzają organizowane tu imprezy o międzynarodowej renomie: Łódzkie Spotkania Baletowe, Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „Camerimage”, Festiwal Gór, Sportów Ekstremalnych i Podróży „Explorers Festival”, Międzynarodowy Konkurs Indywidualności Muzycznych im. Aleksandra Tansmana, Konkurs dla Projektantów Ubioru – „Złota Nitka” oraz wiele, wiele innych atrakcji.
Specjalne atrakcje:
Będąc w Łodzi koniecznie trzeba zobaczyć:
Łódzkie ZOO – przy ul. Konstantynowskiej, założone w 1938 r. na terenach będących pozostałością Puszczy Łódzkiej
Łódzki Ogród Botaniczny – przy ul. Krzemienieckiej, gdzie na powierzchni 64 ha rosną gatunki flory rodzimej oraz liczne rośliny obcego pochodzenia
Palmiarnia Łódzka – w najstarszym parku miejskim w Łodzi Źródliska przy ul. Piłsudskiego, spadkobierczyni kolekcji roślin – przede wszystkim palm – z oranżerii fabrykantów i carskich urzędników
Las Łagiewnicki – będący największym lasem miejskim w Europie, z wydzielonym fragmentem jako rezerwat, z ośrodkiem rekreacyjno-wypoczynkowym Arturówek i szlakami dla turystów
Parki w Łodzi – niewiele osób wie, że w Łodzi znajduje się ponad 30 parków, które są nieocenionym elementem struktury miasta
Rudzka Góra – przy ul. Starorudzkiej, z trasami dla rowerów górskich, 800-metrowym torem saneczkowym i znajdującą się u jej podnóża stylową bacówką
Uliczna Galeria Wielkich Łodzian – jedyna chyba tego typu w Europie, tak oryginalna w formie i lokalizacji, ze znaną w całej Polsce Ławeczką Tuwima przy ulicy Piotrkowskiej
Największe graffiti na świecie – umieszczone na ścianie o powierzchni ponad 900 m² przy ul. Piotrkowskiej 152; rekord wpisany został do Księgi Rekordów Guinnessa
Linia tramwajowa 0, obsługiwana zabytkowym składem 5N+5ND w każdą letnią niedzielę.
ul. Piotrkowskan – przy której skupia się życie kulturalne i rozrywkowe miasta.
Centrum Manufaktura – największy obiekt handlowo-usługowo-rozrywkowy w Polsce i w Europie.
Historia Łodzi
Korzenie Łodzi sięgają prawdopodobnie XII wieku. Pierwsze dokumentacje o osadzie pojawiła się dopiero w 1332 r. w przywileju wydanym przez księcia łęczyckiego Władysława.
W wieku XV osada urosła do rangi miasta. Rozwój gospodarczy miasta miał nastąpić m.in. dzięki uwolnieniu mieszkańców Łodzi od jurysdykcji władzy państwowej, ustalenia dni targowych oraz organizacji jarmarków. Jednak aż do okresu przemysłowego Łódź przypominała bardziej osiedle wiejskie niż miejskie. Spowodowane to było faktem, iż mieszkańcy byli przede wszystkim rolnikami zajmującymi się rzemiosłem jedynie dorywczo. W tym okresie centralną część miasteczka wyznaczał rynek oddzielony zabudowaniami od placu kościelnego. To tu na obecnym Starym Rynku zbiegały się wszystkie drogi. Jedynym obiektem z tego okresu jest modrzewiowy kościół parafialny wzniesiony pośrodku placu kościelnego.
Do końca XVII w. Łódź rozwijała się jako małe miasteczko rolnicze, będące własnością biskupstwa włocławskiego. Potem stała się lokalnym ośrodkiem handlowym oraz rzemieślniczym. Mieściło się tu osiem młynów oraz warsztaty kołodziejów, bednarzy, szewców, cieśli i rzeźników.
Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Łódź trafia do zaboru pruskiego. W tym czasie liczyła jedynie 250 mieszkańców, a obszar zabudowany obejmuje obecne Stare Miasto. W 1798 roku, wskutek sekularyzacji dóbr kościelnych, stała się miastem rządowym. Od 1807 roku należała do Księstwa Warszawskiego, od 1815 do Królestwa Polskiego.
W 1820 r. decyzją władz rządowych nastąpiło włączenie Łodzi do grona osad przemysłowych i przeznaczenie jej roli ośrodka tkackiego i sukienniczego
Na początku tzw. okresu „Łodzi wielkoprzemysłowej” powstawały tu wielkie manufaktury. Już wtedy wyroby, które w nich powstawały były eksportowane do Rosji i Chin.
Po upadku powstania listopadowego (1831) w życie weszły celne obostrzenia, które przyczyniły się do stagnacji gospodarczej. Kolejny okres koniunktury sprowokował w drugiej połowie XIX w. rozwój rynku wewnętrznego. Przyczyniło się do tego otwarcie w 1865 r. linii kolejowej Fabryczno-Łódzkiej do Koluszek na trasie kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, napływ taniej siły roboczej i wznowienie eksportu po zniesieniu przez Rosję granicy celnej w 1851 r., oraz wprowadzenie w 1877 r. tzw. złotych ceł na granicy Cesarstwa Rosyjskiego.
Łódź została zajęta przez wojska niemieckie 8 września 1939 r. Wojska Armii Czerwonej zdobyły Łódź 19 stycznia 1945 roku w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej. Z uwagi na znaczne mniejsze zniszczenia niż w Warszawie i centralne położenie miasta Łódź pełniła tymczasową funkcję stolicy.
Jednak znacznym zniszczeniom uległ tutejszy przemysł. Wiele budynków znikło z powierzchni ziemi, a maszyny zniszczono lub rozkradziono. Dopiero w okresie powojennym w Łodzi reaktywowano produkcję w łódzkich zakładach i utworzono pierwsze wyższe uczelnie.
Nie należy zapominać, że Łódź to miasto filmowe. Swoją opinię zawdzięcza założonej tutaj Wytwórni Filmów Fabularnych.